Η εποχή των εξεγέρσεων παραμένει

Καμία αστική τάξη, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να κοιμάται ήσυχη, έχοντας τη βεβαιότητα ότι οι εξεγέρσεις και τα κινήματα αφορούν τις γειτονικές χώρες κι όχι τη δική τους. Μάρτυρας το απότομο ξύπνημα του Ταγίπ Ερντογάν…

του Θάνου Ανδρίτσου Πηγή : εφημ. Πριν

H χώρα αυτή π’ ορμά απ’ την Ασία με καλπασμό / και που προβάλλει / τ’ ώριο κεφάλι / σαν το πουλάρι / γεμάτο χάρη προς της Μεσόγειος το νερό / η χώρ’ αυτή είναι δική μας / με ματωμένους τους καρπούς / δόντια σφιγμένα / πόδια γυμνά

Ναζίμ Χικμέτ.

Και να που χωρίς να το αναμένουν πολλοί, η χώρα του Χικμέτ και του Γκιουνέι, του ιστορικού εργατικού κινήματος, της ματωμένης Πρωτομαγιάς του 1977, των ανταρτών, των λευκών κελιών, έγινε και πάλι δικιά μας. Γύρισε, έστω και σαν πεδίο διεκδίκησης στους λαούς που τόσα χρόνια αναμειγνύονται σε αυτή την τεράστια χώρα της Ανατολίας.

Η Ταξίμ και ολόκληρη η χώρα, δεν στέλνει μόνο ένα μήνυμα αγώνα και δημοκρατίας, δεν διδάσκει μόνο τη σημασία των κινημάτων στην πόλη. Πρώτα και κύρια βάζει τη γείτονά μας, με τις τόσες θυσίες και τους τόσους αγώνες, στον παγκόσμιο χάρτη της αντίστασης και της εξέγερσης, όπως αυτός διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια. Την εμβληματική Ταξίμ της πανέμορφης Ιστανμπούλ, πλάι στην Ταχρίρ, το Σύνταγμα, την Ντελ Σολ της Μαδρίτης, το πάρκο Ζουκότι. Τόποι που χτυπά η καρδιά του αγώνα όλης της ανθρωπότητας,
Χρειάζεται έρευνα για τις ομοιότητες και τις πάρα πολλές διαφορές μεταξύ αυτών των σύγχρονων παραδειγμάτων και οι παραλληλισμοί είναι συχνά όχι μόνο απλοϊκοί αλλά και λανθασμένοι. Ωστόσο, παρά τις ιδιαιτερότητες και τις αντιφάσεις, είναι σαφές ότι ένα κατακόκκινο νήμα συνδέει όλα τα στιγμιότυπα του κύκλου των εξεγερτικών γεγονότων.

Αυτό είναι το πρώτο μήνυμα της μάχης στην Τουρκία. Ο λαϊκός παράγοντας είναι ζωντανός. Όποτε τον υποτιμάς, είτε είσαι τραπεζίτης της Γουόλ Στριτ είτε τροϊκανός στην Ελλάδα, είτε ισχυρός και αυταρχικός Ερντογάν, θα εμφανίζεται πιο δυνατός για να γράψει την ιστορία. Η Κωνσταντινούπολη, η Άγκυρα και οι άλλες πόλεις της Τουρκίας και του Κουρδιστάν είναι μια ανάσα και μια απειλή: Ότι η αλληλουχία κοινωνικών ξεσπασμάτων που ξεκίνησε πριν λίγα χρόνια δεν έχει κλείσει, όπως άλλοι απογοητευμένα και άλλοι χαρούμενα εξήγγειλαν.

Οι φάσεις και τα επίπεδα μετασχηματίζονται. Στην Ελλάδα το λαϊκό κίνημα βρίσκεται σε μια παρατεταμένη κάμψη και η χώρα μαζί με τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο, ψάχνει την ελπίδα μέσα στο σκοτάδι της κρίσης. Πολλές εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης επιχειρείται να υφαρπαγούν από τον ιμπεριαλισμό, ενώ στην Αίγυπτο απέχουμε πολύ ακόμα από την υλοποίηση των αιτημάτων του αγώνα. Στις ΗΠΑ, το κίνημα «Occupy» προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί και αναβαθμιστεί πολιτικά.

Κατανοείται πια ευρέως ότι χρειάζονται περισσότερα από την επανάληψη και διάδοση μαζικών γεγονότων για να αντισταθεί ο κόσμος της εργασίας στην καπιταλιστική σήψη. Ανώτερη πολιτική και οργανωτική συγκρότηση και στοχοθεσία σε έναν αγώνα που θα έχει καμπές, ναδίρ και ζενίθ, αλλά μπορεί να είναι νικηφόρος. Σήμανε όμως η προηγούμενη περίοδος ότι η μάχη χάθηκε, ότι ο καπιταλισμός επανισχυροποιήθηκε και θα συνεχίσει ανενόχλητος το καταστροφικό του έργο; Τα οδοφράγματα της Τουρκίας απαντούν αποφασιστικά πως «όχι». Οι Τούρκοι αγωνιστές το αρνούνται όταν στέλνουν μήνυμα «Είναι η Ελλάδα μαζί μας;».

Τι σημαίνει όμως το να είμαστε μαζί τους, πέρα από απλή αγωνιστική συμπαράσταση; Πώς μπορούμε να ενοποιηθούμε όταν φαινομενικά, η κατάσταση στην οικονομία και την πολιτική, τα αιτήματα και οι διεκδικήσεις απέχουν πάρα πολύ, περισσότερο από τα χιλιόμετρα του Αιγαίου που χωρίζουν τις δύο χώρες; Θα καταθέσω τρεις σκέψεις.

Πρώτον, η διεθνιστική εργατική αλληλεγγύη, η αίσθηση ότι η νίκη του αγώνα του διπλανού θα είναι και δική μου αποτελούσε υλική δύναμη στις μεγάλες στιγμές του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος, όχι απλώς ανταλλαγή μηνυμάτων αλληλεγγύης. Δεύτερον, δεν είναι άσχετη η κρίση χρέους στην ευρωζώνη με την κατασκευαστική και ευρύτερα αναπτυξιακή φούσκα της Τουρκιάς. Σε κάθε περίπτωση και η κρίση τους και η «ανάπτυξή» τους, είτε πραγματοποιείται είτε οραματίζεται για το μέλλον, πατάνε πάνω σε εκατομμύρια εκμεταλλευόμενους, διαλυμένους, εργάτες και εργάτριες.
Ωστόσο, το πιο σημαντικό, αυτό που ενώνει σφιχτά και ενοποιεί τόσο διαφορετικές καταστάσεις, λαούς και συνθήκες είναι η κραυγή για δημοκρατία. Πραγματική δημοκρατία, άμεση δημοκρατία, δημοκρατία των κάτω, δημοκρατία της αποδοχής και της συμμετοχής. Όλα όσα εμφανίστηκαν ως αιτήματα και ήχησαν στις πλατείες του κόσμου, ηχούν και τώρα. Η βίαιη επέμβαση της αστυνομίας στους ακτιβιστές ενάντια στην κατασκευή του πολυκαταστήματος στο πάρκο Γκεζί, έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει και να ξεχυθεί σα χείμαρρος όλη η οργή και η αντίσταση στην καταπίεση και τον αυταρχισμό. Και οι Έλληνες, όπως και όλοι οι λαοί αισθάνονται αλληλέγγυοι γιατί έχουν μάθει ποια είναι η δημοκρατία των ΜΑΤ και των δακρυγόνων, η αντιδημοκρατική δημοκρατία του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.
Το ζήτημα της Δημοκρατίας είναι το ζήτημα της Εξουσίας. Είναι καθοριστικό για τη χάραξη επαναστατικής στρατηγικής και τακτικής. Σίγουρα δεν θα έχουμε κομμουνισμό όταν ηρεμήσει ο αγώνας. Θα έχουμε όμως αναβάθμιση της συνείδησης και γέννηση οργάνων για μια άλλη, εργατική δημοκρατία ή ο κοινοβουλευτικός δρόμος θα αγκαλιαστεί ως η μοναδική εναλλακτική; Παρακολουθούμε με ελπίδες.


Ποιος κυβερνά αυτό τον τόπο;

Το ερώτημα που τέθηκε από τους διαδηλωτές
Η εξέγερση ξεκίνησε από τους διαδηλωτές που υπερασπίζονταν το πάρκο Γκεζί από τις μπουλντόζες του Ερντογάν που ήθελαν στη θέση του ένα φαραωνικό εμπορικό κέντρο. Υποστηρίζεται ότι ήταν η αφορμή.
Σωστό απολύτως αλλά μερικό. Στην Τουρκία, οι κατασκευές, η τεράστια ανοικοδόμηση και η υπέρμετρη αστικοποίηση, δεν είναι μόνο επιμέρους γεγονότα που δίνουν την ευκαιρία ριζοσπαστικής αμφισβήτησης. Βρίσκονται στην καρδιά της κυβερνητικής πολιτικής και αποτελούν ένα από τα βασικά πεδία και επίδικα της ταξικής πάλης. Όποιος την έχει επισκεφτεί πρόσφατα, μένει άναυδος για το έργο που συντελείται. Ολόκληρες πόλεις με τεράστιους ουρανοξύστες χτίζονται μέσα σε εβδομάδες, η χώρα είναι ένα τεράστιο εργοτάξιο, παντού γερανοί, κατασκευαστικά έργα, φράγματα. Και στις πόλεις, διάλυση των ιστορικών ιστών, τσιμεντοποίηση, «εξευγενισμός» και περιβαλλοντική υποβάθμιση.

Από πίσω κρύβονται πολλά. Ο ίδιος ο Ερντογάν εμπλέκεται στην κτηματαγορά και οι κυρίαρχοι των κατασκευών είναι οι πιο στενοί του σύμβουλοι. Η φτωχή αγροτιά ξεκληρίζεται και εκατομμύρια φτωχοί από την αχανή τουρκική ενδοχώρα στοιβάζονται στις τεράστιες τούρκικες πόλεις, αναζητώντας εργασία, σε μεγάλο βαθμό στην ίδια την κατασκευή υποδομών. Στα αστικά κέντρα, το μικρό και μεσαίο εμπόριο, με τα πολλαπλά ημιπαράνομα δίκτυα χτυπιέται από τις πολυεθνικές, τα μεγάλα πολυκαταστήματα, τα φαστ φουντ που ανοίγουν σε κάθε γωνιά, πράγμα που επηρεάζει τα πολυπληθή κατώτερα στρώματα που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα πρόσβασης σε τροφή.
Για να συνεχίσει να λειτουργεί αυτό το σύστημα και να μη βυθιστεί σε κρίση, χρειάζονται όλο και περισσότερα έργα. Παράλληλα, η συσσώρευση του κεφαλαίου σε ορισμένους βαθύπλουτους είναι συγκλονιστική. Τα περιβαλλοντικά κινήματα στην Τουρκία έχουν μεγάλη ιστορία. Συχνά αποτέλεσαν έδαφος ανάπτυξης κομμουνιστικών και ριζοσπαστικών ιδεών που βρίσκονταν στην παρανομία. Επίσης, η ιστορικότητα της Ταξίμ παίζει καθοριστικό ρόλο και ειδικά η προσπάθεια των τελευταίων ετών να αποψιλωθεί το κέντρο της Κωνσταντινούπολης και να παραδοθεί στο πολυεθνικό κεφάλαιο. Η ιστορία των κοινωνικών αγώνων που εκκινούν από θέματα της πόλης είναι τεράστια και πολύ σημαντική για την κατανόηση των εξελίξεων. Μια ακόμα παράμετρος είναι και το κομμάτι της τουρκικής νεολαίας που μεγαλώνει σε ένα αυταρχικό καθεστώς απολύτως αναντίστοιχο του κοσμοπολιτισμού των τουρκικών πόλεων, των πανεπιστημίων, του ίντερνετ κ.ά.

Αυτά συνυπήρξαν στην έναρξη της εξέγερσης που δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Συνυπήρξαν στο πιο σημαντικό ερώτημα από όλα. Ποιος μπορεί να αποφασίσει για το τι θα γίνει στο κέντρο της πόλης μας και σε όλη τη χώρα μας. Εμείς, ο λαός, η νεολαία ή ο Ερντογάν, η αστυνομία, τα μεσιτικά γραφεία και οι πολυεθνικές;