Ζώνες υπερεκμετάλλευσης στο Αιγαίο

Η συγκυβέρνηση του μαύρου μετώπου επιδιώκει να συμπληρώσει και να νομιμοποιήσει πολιτικά το νέο γύρο επίθεσης στον κόσμο της εργασίας, με μια « θετική αναπτυξιακή προοπτική» που υποτίθεται ότι θα δημιουργήσει απασχόληση, θα προσελκύσει επενδύσεις και θα βγάλει τη χώρα από το φαύλο κύκλο της ύφεσης και της ανεργίας. Οι κυβερνητικές προτάσεις, ωστόσο, για την δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) αποδεικνύουν περίτρανα στον κόσμο της εργασίας ποιο είναι το πραγματικό περιεχόμενο και η ταξική στόχευση της όλης συζήτησης περί ανάπτυξης.

του Γιώργου Καλημερίδη, πηγή : εφημ. Πριν 



Η δημιουργία ζωνών εγκλεισμού και υπερεκμετάλλευσης της εργασίας, η ιδιωτικοποίηση δημόσιων υποδομών και η φοροασυλία του κεφαλαίου δείχνουν να αποτελούν τις καθοδηγητικές αρχές των όποιων αστικών αναπτυξιακών σχεδιασμών. Πρόθυμοι σύμμαχοι σε αυτές τις κυβερνητικές προσπάθειες αναδεικνύονται οι διάφοροι αιρετοί περιφερειάρχες που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποια περιοχή της χώρας θα αποκτήσει πρώτη το χρίσμα της ΕΟΖ και άρα θα πρωτοστατήσει στο σχέδιο της ολικής επαναφοράς των εργατικών δικαιωμάτων στις συνθήκες της πρωταρχικής συσσώρευσης του κεφαλαίου τον 19ο αιώνα.

Στο περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου, το περασμένο Σάββατο στη Λέρο, εγκρίθηκε το σχέδιο «Στρατηγικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου», που εκπονήθηκε από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και περιλαμβάνει την πρόταση για τη δημιουργία δύο ΕΟΖ- μια στην Ερμούπολη της Σύρου και μια στην πόλη της Ρόδου. Η συγκεκριμένη έκθεση, θεωρώντας το Νότιο Αιγαίο εξωτερικό σύνορο της Ε.Ε που δέχεται ανταγωνιστικές πιέσεις από την Τουρκία, προτείνει τη δημιουργία ΕΟΖ, με σκοπό την αντιμετώπιση των διεθνών «ανταγωνιστικών πιέσεων», μέσω της θεσμοθέτησης ειδικών οικονομικών κινήτρων προσέλκυσης επενδύσεων : χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές, μειωμένη φορολογία ακίνητης περιουσίας, ελαστική εργατική νομοθεσία, ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, ελεύθερη εξαγωγή κερδών, επιδότηση μεταφορικού και εργατικού κόστους. Η πρόταση βασίζεται σε αντίστοιχες ΕΟΖ που λειτουργούν ήδη στην Πολωνία και έχουν προσελκύσει γερμανικά κεφάλαια, χάρη στο χαμηλό εργατικό κόστος και στους ιδιαίτερα χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές των καπιταλιστικών επιχειρήσεων.

Σε σχέση με την οικονομική δραστηριότητα των ΕΟΖ στο Νότιο Αιγαίο, σε πρώτη φάση, η Σύρος προτείνει κυρίως για τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, ενώ η Ρόδος για τις τουριστικές επιχειρήσεις. Με βάση, μάλιστα, δημοσιεύματα του αστικού τύπου υπάρχει ολοκληρωμένη πρόταση για τη δημιουργία ΕΟΖ στο ναυπηγοεπισκευαστικό τόξο Ελευσίνα-Σκαραμαγκάς-Πέραμα-Χαλκίδα-Σύρος με πιθανή ιδιωτικοποίηση λιμενικών εγκαταστάσεων ή ολόκληρων λιμανιών, όπως αυτό της Σύρου, λόγω της ύπαρξης του ναυπηγείου του Νεωρείου. Αντίστοιχα προτείνεται η ανάπτυξη επιχειρηματικών δράσεων στον τομέα της λεγόμενης «πράσινης οικονομίας» και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας- το δημοτικό συμβούλιο της Σύρου από πέρσι με μια κατάπτυστη απόφασή του έχει εγκρίνει την τοποθέτηση ανεμογεννητριών στη μαρτυρική Γυάρο- και η παροχή κίνητρων για την εγκατάσταση εφοπλιστικών εταιρειών στα νησιά του Αιγαίου, προκειμένου το εφοπλιστικό κεφάλαιο και τυπικά να αποκτήσει τον έλεγχο της νησιωτικής Ελλάδας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι αμέσως μετά τη ψήφιση του «Στρατηγικού Σχεδίου» από το περιφερειακό συμβούλιο, μέσα στην εβδομάδα που πέρασε, τη Ρόδο επισκέφτηκε ο περιβόητος υφυπουργός Εργασίας της Γερμανίας, Φούχτελ, γεγονός ενδεικτικό του ενδιαφέροντος του γερμανικού και ευρύτερα του ευρωπαϊκού κεφαλαίου για την περιοχή. Αυτό δε σημαίνει ασφαλώς ότι οι ΕΟΖ σχετίζονται με την παράδοση απλά της χώρας στο ξένο κεφάλαιο και με την αποικιοκρατική εκμετάλλευση των εν λόγω περιοχών. Το ελληνικό κεφάλαιο πρωταγωνιστεί στη δημιουργία τους. Τα συχνά δημοσιεύματα της «Καθημερινής», συμφερόντων Αλαφούζου, αλλά και οι προτάσεις του ελληνικού βιομηχανικού κεφαλαίου για επέκτασή τους σε όλη σχεδόν τη χώρα αποτελούν ασφαλείς ενδείξεις των συμφερόντων και των σχεδιασμών και των εγχώριων καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Στην περίπτωση μάλιστα της νησιωτικής Ελλάδας που ελέγχεται κυριολεκτικά από το εφοπλιστικό κεφάλαιο και μια μικρή μερίδα καπιταλιστών στους τομείς του τουρισμού και του εμπορίου, οι ΕΟΖ αποτελούν χρυσή ευκαιρία για τη διασφάλιση των κερδών τους. Για αυτό το λόγο και οι τοπικοί παράγοντες, προσπαθώντας να καθησυχάσουν τις νησιωτικές κοινωνίες, που φοβούνται και τις πιθανές συνέπειες της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, μιλούν διαρκώς, όχι για ΕΟΖ, αλλά για ειδικά κίνητρα εγκατάστασης εφοπλιστικών εταιρειών σε νησιά με «ναυτική παράδοση», κλείνοντας ουσιαστικά το μάτι στο εφοπλιστικό κεφάλαιο.

Στην πραγματικότητα αυτό που είναι κρίσιμο για το ελληνικό και ευρωπαϊκό κεφάλαιο στη σημερινή συγκυρία είναι η εμβάθυνση του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και η αξιοποίηση της ανεργίας ως μέσου πίεσης, προκειμένου οι εργαζόμενοι να συναινέσουν σε ακόμη χαμηλότερες μισθούς, χωρίς κανένα εργασιακό δικαίωμα. Ευρύτερα, διαμέσου των ΕΟΖ επιδιώκεται, όχι απλά η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και η κινεζοποίηση των μισθών, αλλά και η κατάτμηση της χώρας σε επιμέρους ζώνες εκμετάλλευσης της εργασίας και η τοπικοποίηση των εργατικών αγώνων, με σκοπό την υπονόμευση της πολιτικής ενοποίησης της εργατικής τάξης σε εθνικό επίπεδο. Υπό αυτή την έννοια, οι ΕΟΖ διαμορφώνουν το μελλοντικό πρότυπο της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης της εργασίας, της κρατικής ρύθμισης των εργασιακών σχέσεων και της αξιοποίησης των δημόσιων υποδομών προς όφελος των αναγκών της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Σε ποιο βαθμό ο σχεδιασμός των ΕΟΖ στο Νότιο Αιγαίο θα προχωρήσει ή ακόμη χειρότερα σε ποιο βαθμό όλη η χώρα θα μετατραπεί σε μια Ειδική Οικονομική Ζώνη είναι ζήτημα, ασφαλώς, της πάλης των τάξεων, γεγονός που αναδεικνύει και τη πολιτική σημασία ενός ανασυγκροτημένου ταξικού εργατικού κινήματος.